Bütindünýä Söwda Guramasynyň Bütindünýä Söwda Guramasy tarapyndan ýaýradylan global söwda maglumatlary we dünýägaraýyş baradaky hasabatynda üçünji çärýekde global söwdanyň güýçli dikeldilmegi sebäpli şu ýyl dünýä söwdasynyň umumy görkezijisiniň garaşylýandan has gowy boljakdygy aýdylýar.Şeýle-de bolsa, Bütindünýä Söwda Guramasynyň ykdysatçylary uzak wagtyň dowamynda epidemiýanyň geljekdäki ösüşi ýaly näbellilikler sebäpli dünýä söwdasynyň dikeldilmeginiň geljeginiň henizem optimistik däldigini habar berdiler.Bu, Hytaýyň keramiki eksportyna täze kynçylyklar getirer.

Söwda görkezijileri garaşylýandan ep-esli gowulaşdy

“Global söwda maglumatlary we dünýägaraýyş” hasabatynda 2020-nji ýylda dünýädäki haryt söwdasynyň 9.2 göterim azaljakdygyny we dünýä söwdasynyň garaşylýandan has gowy bolup biljekdigini görkezýär.BSG şu ýylyň aprel aýynda global söwdanyň 2020-nji ýylda 13% -den 32% -e çenli azaljakdygyny çaklady.

BSG, şu ýylky global söwda görkezijisiniň garaşylýandan has gowudygyny, köp ýurtlaryň milli we korporatiw girdejileri goldamak üçin güýçli pul we salgyt syýasatlarynyň durmuşa geçirilmegi bilen baglanyşyklydygyny, bu bolsa sarp edişiň we importyň göwrüminiň çalt ýokarlanmagyna sebäp bolandygyny düşündirdi. “Blokdan çykarmak” we çaltlaşdyrylan ykdysady işjeňligi dikeltmek.

Maglumatlar şu ýylyň ikinji çärýeginde dünýädäki haryt söwdasynyň bir aýda 14.3% aşaklamagy bilen taryhy pese gaçandygyny görkezýär.Şeýle-de bolsa, iýun aýyndan iýul aýyna çenli dünýä söwdasy güýçli ýerine ýetirildi we çykmagyň oňyn signalyny çykardy we söwda boýunça ýyllyk öndürijilige garaşyşlary ýokarlandyrdy.Lukmançylyk üpjünçiligi ýaly epidemiýa bilen baglanyşykly önümleriň söwda gerimi, beýleki pudaklarda söwdanyň gysylmagynyň täsirini bölekleýin öwezini dolýan tendensiýa garşy ösdi.Şolaryň arasynda şahsy gorag enjamlary epidemiýa wagtynda “partlaýjy” ösüşi başdan geçirdi we ikinji çärýekde dünýädäki söwda derejesi 92% ýokarlandy.

Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň baş ykdysatçysy Robert Kupman, şu ýyl global söwdanyň pese gaçmagynyň 2008-2009-njy ýyllardaky halkara maliýe krizisine garanyňda, iki krizis döwründe global jemi içerki önümiň (JIÖ) üýtgemeginiň ululygy bilen deňeşdirilende, global söwda görkezijisiniň bardygyny aýtdy. epidemiýasy sebäpli şu ýyl has çydamly boldy.Bütindünýä Söwda Guramasy global jemi içerki önümiň şu ýyl 4,8% pese gaçjakdygyny çaklaýar, şonuň üçin dünýä söwdasynyň pese gaçmagy jemi içerki önümiň iki esse azalmagyna we 2009-njy ýylda dünýä söwdasynyň azalmagy global jemi içerki önümiň 6 essesine deňdir.

Dürli sebitler we pudaklar

Bütindünýä Söwda Guramasynyň uly ykdysatçysy Koleman Li reportersurnalistlere Hytaýyň epidemiýa wagtynda eksportynyň göwrüminiň garaşylýandan has ýokarydygyny, şol bir wagtyň özünde Aziýada sebitara söwdanyň geriminiň ýokarlanmagyna goşant goşýan import isleginiň durnuklydygyny aýtdy.

Şol bir wagtyň özünde, epidemiýa döwründe dürli pudaklarda global söwdanyň görkezijileri birmeňzeş däl.Ikinji çärýekde, bahalaryň arzanlamagy we sarp edilişiň düýpgöter peselmegi ýaly faktorlar sebäpli ýangyç we magdan önümleriniň dünýädäki söwda mukdary 38% azaldy.Şol döwürde gündelik zerurlyklar hökmünde oba hojalyk önümleriniň söwda mukdary bary-ýogy 5% azaldy.Önümçilik pudagynda awtoulag önümleri epidemiýa iň agyr zarba urdy.Üpjünçilik zynjyrynyň ysmazlygy we sarp edijiniň isleginiň azalmagy bilen ikinji çärýekde umumy dünýä söwdasy ýarymdan gowrak azaldy;şol döwürde kompýuterlerde we derman önümlerinde söwdanyň gerimi ýokarlandy.Adamlaryň durmuşynyň zerurlyklaryndan biri hökmünde gündelik ulanylýan keramika epidemiýa şertlerinde önümçilik üçin örän möhümdir.

Dikeldiş perspektiwalary gaty näbellidir

BSG epidemiýanyň geljekdäki ösüşi we dürli ýurtlar tarapyndan amala aşyrylyp bilinjek epidemiýa garşy çäreler sebäpli dikeldiş perspektiwalarynyň henizem ýokary däldigini duýdurdy.“Global söwda maglumatlary we dünýägaraýyş” hasabatynyň täzelenen hasabaty 2021-nji ýylda dünýä söwdasynyň ösüş depginini 21.3 göterimden 7.2 göterime çenli peseltdi we indiki ýyl söwdanyň göwrüminiň epidemiýadan öňki derejeden has pes boljakdygyny nygtady.

“Global Söwda Maglumatlary we Geljegi” hasabatynyň täzelenen hasabaty, orta möhletde dünýä ykdysadyýetiniň durnukly dikelişe ýetip biljekdigi esasan geljekdäki maýa goýumlarynyň we iş üpjünçiliginiň işine bagly bolup, ikisiniň hem işiniň korporatiw ynam bilen baglanyşyklydygyna ynanýar.Geljekde epidemiýa gaýtadan dikeldilse we hökümet “gabaw” çärelerini gaýtadan durmuşa geçirse, kompaniýanyň ynamy hem sarsar.

Uzak möhletleýin perspektiwada döwlet karzynyň çişmegi dünýä söwdasyna we ykdysady ösüşe hem täsir eder we pes ösen ýurtlar agyr karz ýüküni çekip bilerler.